Co to znaczy wypierać emocje?
Wypieranie jest to mechanizm obronny chroniący nas przed trudnymi, w naszej ocenie emocjami. Niestety, nie jest to na dłuższą metę efektywny sposób! Mimo, że nie dopuszczamy emocji do świadomości to nie znaczy, że ich nie ma. Nie mając kontaktu z emocjami tracimy ważne dla życia i zdrowia drogowskazy. Jesteśmy również dużo bardziej podatni na nieświadome działania, reakcje i niekorzystne w skutkach decyzje.
Uczucia wyparte ze świadomości pozostają w systemie i ujawniają się poprzez:
- niezidentyfikowane pobudzenie systemu nerwowego
- napięcia w ciele
- emocje lub reakcje zastępcze (np. smutek zamiast złości albo złość do innej osoby niż związana z przyczyną pierwotnej emocji)
- wybuchy, nieadekwatne reakcje
- choroby psychosomatyczne
- niespójne ze słowami komunikaty niewerbalne
- zachowania bierno-agresywne
- projektowanie niechcianych uczuć na inne osoby
- wzmożone przeżywanie wypartych emocji przez osoby z najbliższego otoczenia (często dzieci)
Wypieranie nie jest procesem świadomym. Jest to automatyczna reakcja na dane uczucie.
Jest wiele różnych mechanizmów mechanizmów broniących przed emocjami.
Wykształciły się one najczęściej jako odpowiedź na trudne doświadczenia w dzieciństwie, w relacji z rodzicem, który nie akceptował i nie pomieszczał określonych emocji dziecka. Młoda osoba, nie mająca jeszcze zasobów by poradzić sobie ze swoimi emocjami i wrogim nastawieniem opiekuna szuka (w zależności od wieku i dostępnych zasobów) sposobu do pozbycia się uczuć.
Robi to, by przetrwać – czyli zachować relację z bliską osobą, by czuć się bezpieczna i akceptowana.
Z tego powodu w pracy terapeutycznej z wypartymi uczuciami napotykamy tak dużo oporu i trudności w przeżywaniu i wyrażaniu określonych uczuć.
Jakie uczucia najczęściej wypieramy?
1. ZŁOŚĆ – w naszej kulturze złość kojarzona jest z agresją, czymś złym, zagrażającym. Wiele osób dorosłych ma wypartą bądź stłumioną złość i nie pozwalają dzieciom stawiać granic i eksplorować swoją sprawność poprzez czucie złości i frustracji.
2. SMUTEK – w wielu rodzinach nieakceptowane jest pokazywanie smutku i płaczu. Dotyczy to zarówno chłopców jak i dziewczynek i związane jest często z upokarzającymi komentarzami. Smutek jest również wypierany przez osoby, które dorastają z opiekunami chronicznie smutnymi, depresyjnymi, niezadowolonymi ze swojego życia i obarczającymi swoim żalem dzieci.
3. BEZRADNOŚĆ – to uczucie bywa nieprzyjemne i wiele osób stara się go unikać. W zamian wchodzimy w stres, działanie, nieprzerwaną aktywność. W dzieciństwie odczuwamy bezradność, gdy opiekun jest niedostępny, wrogi lub sam popada w stany chronicznej bezradności bądź depresji. Uczymy się wtedy, że nie można zaufać, nie można być bezradnym, trzeba działać samemu.
4. LĘK – brak możliwości pokazywania swojego lęku stwarza pole do rozwinięcia się mechanizmów kontroli. Brak kontaktu z lękiem jest niebezpieczne na każdym etapie rozwoju i życia dorosłego. Taki mechanizm tworzy się np w sytuacji gdy zabrania się dzieciom przeżywać swój strach. Zatrzymanie lęku stwarza równocześnie wysoki poziom braku poczucia bezpieczeństwa i braku ugruntowania.
5. ZADOWOLENIE – wbrew pozorom w wielu środowiskach pokazywanie swojego zadowolenia, przyjemność, radości może okazać się niemiło widziane. Rodzic, który sam nie przeżywa takich uczuć, cierpi na depresję bądź inne zaburzenia nastroju może negować uczucia dziecka i reagować wrogo na spontaniczne okazywanie radości. Dziecko uczy się, że radość jest niebezpieczna, a pokazywanie swojego zadowolenia rani innych.
Istnieje wyraźna różnica między uczuciami wypartymi, a stłumionymi czy powstrzymanymi.
POWSTRZYMYWANIE IMPULSÓW jest zatrzymaniem samej reakcji, ekspresji. Nadal czujemy emocje, jesteśmy świadomi związanych z tym myśli. Wstrzymane zostało jedynie działanie.
TŁUMIENIE IMPULSÓW to spychanie impulsu poza obszar postrzegania. Nie jesteśmy już świadomi swoich potrzeb i nie mamy kontaktu z prawdziwymi uczuciami.
WYPARCIE następuje gdy nawet pamięć o impulsie lub myśli z nim związane są spychane do nieświadomości. Wyparcie jest skutkiem ciągłego powstrzymywania ekspresji, powtarzanego tak długo, że stało się zachowaniem nawykowym i nieświadomym nastawieniem ciała.
Więcej znajdziesz w artykule: O ENERGII STŁUMIONYCH UCZUĆ.
Jeśli zainteresowała Cię ta tematyka zapraszam do doświadczania i odmrażania wypartych uczuć.
Pracujemy nad kolejnymi warsztatami stacjonarnymi. Wszystkie informacje znajdziecie w zakładce WARSZTATY.
Obecnie jesteśmy w trakcie 7 edycji kursu ODZYSKAJ CIAŁO online. Jeśli chcesz dołączyć do kolejnej edycji, być na bieżąco zapraszamy do zapisu na stronie kursu.